wtorek, 5 czerwca 2012

Zambrów na mapach z XX wieku.

   W niniejszym wpisie chciałbym przedstawić Zambrów na mapach z XX wieku. Jest to możliwe jedynie dzięki portalowi MAPSTER, które jest środowiskiem integrującym zbiory kartograficzne opublikowane na różnych stronach internetowych. 
   W niniejszym wpisie przedstawię dziesięć starych map, których elektroniczne wersje znalazłem ww. portalu internetowym. Różnią się one skalą, techniką wykonania, ilością zastosowywanych barw i oczywiście czasem powstania.
   Przedstawiłem jedynie fragmenty map, ale jednocześnie zamieściłem linki do stron ze szczegółowym opisem mapy oraz jej pełnowymiarową wersją. Sam ograniczyłem się do podania jedynie nazwy mapy, roku wydania i zbiorów z jakiego pochodzi. Niektóre z map w oryginale to pliki o wielkości ok. 30-40 Mb, więc część użytkowników może mieć problem z wyświetleniem takiej mapy. Część z map opatrzyłem swoim komentarzem, gdy jakiś element mapy zwrócił moją szczególną uwagę.


1. Karte des Westlichen Russlands 1:100 000, rok wydania 1915, ze zbiorów Archiwum Map WIG.

http://igrek.amzp.pl/10895


   Pierwsza mapa zawiera rosyjskie opisy. Zambrów pisany jest "Sambrow". Ciekawie prezentują się także nazwy pozostałych miejscowości. Na szczególną uwagę zasługują Koszary. Stanowią one jakby odrębną od miasta jednostkę. Proces integracji z miastem nastąpi w latach późniejszych. Warto poświęcić chwilę analizując powierzchnie lasów wokół Zambrowa. Na kolejnych mapach jest ich znacząco mniej.


2. Übersichtskarte von Mitteleuropa 1:300 000, rok wydania 1915, wydawca Königlich-Preussische Landesaufnahme, ze zbiorów Archiwum Map WIG.
Rzeźba terenu przedstawiona za pomocą kreskowania.
Zabudowa przedstawiona symbolicznie, zarys tylko dla dużych miast.
Mapa 6-kolorowa.

http://igrek.amzp.pl/821

   Dla odmiany mapa niemiecka i zamiast Zambrów mamy Zambrowo.

 
3. Mapa Taktyczna Polski 1:100 00, rok wydania 1925, wydawca Wojskowy Instytut Geograficzny, ze zbiorów Archiwum Map WIG

Mapa 2-kolorowa (treść podstawowa - czarny, warstwice - brązowy).

http://igrek.amzp.pl/4215

   Na poniższej mapie warto zwrócić uwagę (patrz komentarz) na miejscowość Długobórz. Obecnie jest Długobórz Pierwszy i Długobórz Drugi.


4. WIG - Mapa Operacyjna Polski 1:300 000, rok wydania 1933, ze zbiorów Archiwum Map WIG.

http://igrek.amzp.pl/4897



5. Mapa Taktyczna Polski 1:100 000, rok wydania 1935, wydawca Wojskowy Instytut Geograficzny, ze zbiorów Archiwum Map WIG.
Mapa 4-kolorowa (treść podstawowa - czarny, wody - niebieski, lasy - zielony, warstwice - brązowy)
Kolory dodatkowe: czerwony - szlaki turystyczne, fioletowy - cieniowanie.

http://igrek.amzp.pl/4217

   Na poniższej mapie widać, że koszary są powoli wchłaniane przez tkankę miejską Zambrowa. Warto również zwrócić uwagę na układ ulic przy Kościele Św. Trójcy.



6. WIG - Mapa Polski i krajów ościennych 1:500 000 (1934-1939 [1945]), rok wydania 1938, ze zbiorów Harold B. Lee Library, Brigham Young University; Provo, Utah, USA

http://igrek.amzp.pl/10670

   Mapa lotnicza. Zakreskowany obszar zgodnie z legendą oznacza strefę niebezpieczną.




7. Karte des Deutschen Reiches 1:100 000 (Großblatt/Einheitsblatt), rok wydania 1938, wydawca Reichsamt für Landesaufnahme, ze zbiorów Archiwum Map WIG
Wydanie wojenne.
Treść mapy pochodzi z Mapy Operacyjnej Polski 1:100000 Wojskowego Instytutu Geograficznego.



http://igrek.amzp.pl/6025



8. Karte des Deutschen Reiches 1:100 000 (Großblatt/Einheitsblatt), rok wydania 1941, wydawca Reichsamt für Landesaufnahme, ze zbiorów Archiwum Map WIG
Wydanie wojenne.
Treść mapy pochodzi z Mapy Operacyjnej Polski 1:100000 Wojskowego Instytutu Geograficznego.


http://igrek.amzp.pl/6026

   Na poniższej mapie warto zwrócić uwagę na ulicę Cmentarną, która odgrywała ważniejszą rolę niż dziś a także nieistniejącą przeprawę na rzece Jabłonce odchodzącej od ulicy Poświątne. 




9. Karte des Deutschen Reiches 1:100 000 (Großblatt/Einheitsblatt), rok wydania 1944, ze zbiorów Archiwum Map WIG.

http://igrek.amzp.pl/14283

   Pierwsza mapa na której zamieszczona została linia kolejowa.



10. AMS M641, 651, 671 / GSGS 4416 Germany, Poland, Middle Danube 1:100 000,  rok wydania 1944, ze zbiorów Archiwum Map WIG

http://igrek.amzp.pl/12668
 


11. WIG - Mapa Polski 1:500 000 (1946-1947), rok wydania 1946, wydawca Wojskowy Instytut Geograficzny, ze zbiorów Archiwum Map WIG.

http://igrek.amzp.pl/6842



12. Sztab Generalny Wojska Polskiego 1:500 000 (ca 1950-), rok wydania 1946, ze zbiorów Archiwum Map WIG.

http://igrek.amzp.pl/14335



   Zapraszam do lektury kolejnych wpisów. Wkrótce kolejne mapy.
  
  

4 komentarze:

  1. Witam!
    Co do czytania map, to widać, że niestety nie zna się Pan na tym za bardzo. Znam te mapy co najmniej od kilku lat i jest na nich dużo informacji związanych z historią Zambrowa. Niestety i w tym wypadku wykazał się Pan nieznajomością historii Zambrowa, ale to nie miejsce bym się tu rozwodził nad kilkoma elementami tutaj poruszonymi. Po prostu powstał by przydługi wywód.
    Nie chce się wymądrzać, ale np. carskie koszary z założenia nie miały stanowić tkanki miejskiej, bo w tekstach źródłowych czytamy, że są zlokalizowane w pobliżu Zambrowa ang. near Zambrow.
    Proszę też sprecyzować kwestię wsi Długobórz bo ten tekst jest niejasny bądź potwierdzający nieumjejętność czytania map.
    Kwestię zakreskowanego obszaru, ul. Cmentarnej i brodu na Jabłonce pozostawiam bez komentarza.
    Mój tekst ma tylko uwypuklić pewne błędy i skłonić do dogłębnej analizy artykulików wrzucanych do sieci. Niektóre z nich są dość ciekawe, ale jednocześnie sugerują jakby były pisane na kolanie. Czy tak trudno przeczytać je przed publikacją 2-3 razy i wykreślić literówki i powtórzenia?
    Lancelot

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Jak można wytykać błędy pozostawiając je bez komentarza? To bez sensu. Jak już coś piszesz "Lancelocie", to przynajmniej pisz do końca, bo w przeciwnym wypadku wychodzi na to, że jesteś zgryźliwy. Więcej pisz do rzeczy, mniej do osoby (o ile w ogóle).

      Usuń
    2. Celem wpisu było przedstawienie starych map Zambrowa a nie omówienie wszystkich historycznych zmian na nich zamieszczonych.
      Skoro ma Pan szerszą wiedzę na temat historii Zambrowa to proszę się nią podzielić. Z chęcią poświęcę na to odrębny wpis.
      W kwestii koszarów - nawet jeśli powstały tuż obok Zambrowa, jako "miasteczko wojskowe", moim celem było wskazanie procesu integracji i wchłonięcia ich przez miasto Zambrów.
      W kwestii Długoborza - proszę sobie otworzyć mapę na portalu Targeo i historyczną mapę a następnie porównać.
      Zakreskowany obszar - strefa niebezpieczna dla lotów (czemu mam nie wierzyć legendzie mapy).
      Ulica Cmentarna i jej znaczenie historyczne jest oczywiste - wystarczy przeanalizować mapę i zastanowić się jakie punkty łączy.
      Przeprawa na Jabłonce - proszę sprawdzić w Słowniku Języka Polskiego:
      Przeprawa - miejsce, w którym się przebywa naturalną przeszkodę - nie wskazuje w żaden sposób czy był tam bród czy most.

      Wpis ma zachęcić czytelników do zapoznawania się z historią miasta i procesami towarzyszącymi jego powstawaniu - nie zastąpi samodzielnego obcowania z książkami.

      Usuń
  2. "Na poniższej mapie warto zwrócić na miejscowość Długobórz. Obecnie jest Długobórz Pierwszy i Długobórz Drugi."
    Co zwrócić? Chyba uwagę?
    Nie ma tam miejscowości Długobórz, ale są tam dwie miejscowości: Długobórz Chłopski i Długobórz Szlachecki. Nazwy te, zresztą też, mają swoje uzasadnienie historyczne.
    Lancelot

    OdpowiedzUsuń